I
Introduction:
1.
Terminaisons :
je à EN n
tu à s
il, elle, ça à t
nous, vous, ils, elles à en
EN |
S |
T |
EN |
T |
EN |
2. Place du
verbe :
Comme en allemand standard,
le verbe conjugué est quasiment bloqué sur la deuxième place. La première place
est occupée par pratiquement tout: un nom, un groupe nominal, un pronom, un
adverbe, un adjectif, un complément quelconque ou une subordonnée entière.
3. Régulier et
irrégulier :
Cela se manifeste
pratiquement qu'au participe passé et au passé simple des verbes irréguliers.
Le francique luxembourgeois, comme en allemand standard(er fährt de fahren), a
une flexion sur les 2ème et 3ème personnes du singulier.
Ce ne sont pas forcément les mêmes qu'en allemand standard. Il faut les
apprendre séparément.
De plus, il peut modifier
la graphie au sein même du radical pour matérialiser l'allongement de la
voyelle par exemple.
On peut globalement
retenir :
II CONJUGAISON
Présent de
l'indicatif
Pour avoir le radical du
verbe, il suffit d'enlever la finale –en de l'infinitif (parfois c'est un –n
comme dans ginn).
begéinen (commencer)
à begéin auquel on rajoute les terminaisons. (begéinen = commencer)
Ech |
begéinen |
Du |
begéins |
Hien |
begéint |
Mir |
begéinen |
Dir |
begéint |
Si |
begéinen |
Exemple avec graphie
variable: molen (peindre)
Ech |
molen |
Du |
mools |
Hien |
moolt |
Mir |
molen |
Dir |
moolt |
Si |
molen |
a à é
Exemple de
"machen" régulier en allemand standard, mais avec flexion en
francique luxembourgeois ou francique oriental du sud.
Ech |
maachen |
Du |
méchs |
Hien |
mécht |
Mir |
maachen |
Dir |
maacht |
Si |
maachen |
o à éi
schlofen = dormir
Ech |
schlofen |
Du |
schléifs |
Hien |
schléift |
Mir |
schlofen |
Dir |
schlooft |
Si |
schlofen |
o à i – ee
goen = aller
Ech |
ginn |
Du |
gees |
Hien |
geet |
Mir |
ginn |
Dir |
gitt |
Si |
ginn |
Passé composé
(très usité pour exprimer les temps pensés, y compris l'imparfait et le passé
simple français)
dreemen : rêver
Ech |
hunn
gedreemt |
Du |
hues gedreemt |
Hien |
huet
gedreemt |
Mir |
hunn
gedreemt |
Dir |
hutt
gedreemt |
Si |
hunn
gedreemt |
goen : aller
Ech |
si
gaangen |
Du |
bass
gaangen |
Hien |
ass
gaangen |
Mir |
si
gaangen |
Dir |
sidd
gaangen |
Si |
si
gaangen |
Verbes en éieren
Les verbes finissant par
éieren ne prennent pas d'augment ge- comme
en allemand standard les verbes en – ieren
ech hu mir raséiert = ich habe mich rasiert = je
me suis rasé
Ech |
hunn
raséiert |
Du |
hues raséiert |
Hien |
huet
raséiert |
Mir |
hunn
raséiert |
Dir |
hutt
raséiert |
Si |
hunn
raséiert |