Prononciation du francique rhénan sud-est

NB: Tous les sons possibles ont été retenus. Les exemples ont été sortis de différents dialectes pêle-mêle.

Consonnes

Son (API) Graphie Exemples
{b} b, bb Blum, gestorbb, Blètt
{d} d, dd Dochter, Déck, fèddich, Pèddel
{f} f, ph, v Vàdder, fèjch, Photogràph
{g} g gell, nàgedich
{h} h hitt, Hüffe, Hèrd
{l} l, ll Lied, hàlte, Nüdel
{m} m, mm Mück, nùmme, Stàmm
{n} n, nn nèmme, dànn, Stän, Mònn
{r} r, rr Ràd, Pààr, Kàrre, Dòrf
{s} s, ss, ß Fuß, Nuss, nèwets, Ross, Sabo
{v} w, ww, v Win, Waawe, sterwe, Vàse, jawe, Lèwwer
{w} w geloow, Buw
{z} s Saj, suche, Sàft
{ʃ} sch, st,sp Schwin, béscht, wèsche, Hèngscht, Stàll,spille
{χ} ch Nàcht, Kràch, doch, Kuche
{ç} ch ìch, Büch, hòrche, Lèrch, füttich
{ŋ} ng Ding, làng, bìnge, hinge, gesung
{ŋk} nk stinke, dunkel, Bànk
{ʒ} g (français) Gillè, Genie, Ingenieur
{j} j fröje, jà, gröj, Félje
{ks} ks, chs, x,cks Àx, Ochs, Èchse, dàckse
pf pf Dummkopf, schèpfe, hüpfe
{tʃ} tsch Brìtsch, Blètscher
{kv} qu, kw Quèll, Quètsch
{p} p, pp Krìpp, Pèrd, Pùnd, Piff, Kràpp
{t} t, tt Blétt, Litt, Hirt
{k} k, ck Kaas, Stock

Voyelles

Son (API) Graphie Exemples
{å} à Mànn, bàde, Sàft
{å:} à, àà, àh Ààrm, fàhre, Lààd
{a} a schnall, Platt, mache
{a:} a, aa saawe, jawe, Baam
{e:} éé, éh, é, eh schéle, blééd, Brééschtel, héékle, Héh,Réh
{e} é Fésch, Éssel, Wàldhélzer, Kétt
{ɛ:} èè, ä, äh,è , èh Zèhn, Trèèchter
{ɛ} è hènge, Stèngel, stèrwe
{i:} i, ie, ih, ii Bier, dier, ihr
{i} i Litt, Zitt, bissel, min
{I} ì ìch, Fìsch
{I:} ìe, ìh, ìì Bìer, lìeb, fìedere
{ə} e màche, wèlle, genùmm
{o:} o, oo, oh bohre, Ohr, schloofe, Brot
{o} o Bott, Kopf, Bobe
{ɔ:} ò, òh, òò gezòh, emòl, bròtle
{ɔ } ò Ròscht, Stòlle, Stòck
{y:} ü, üh, üü schüre, B'süch, Ühr,süche
{y} ü düschper, Schnützer, süffe
{u:} u, uh, uu Bur, B'such, Huf
{u} u Mull, rund, rutsche
{U:} ù, ùh, ùù Wùch,Bùw, Blùt
{U} ù nùmme, rùmmle, genùmm, kùmme
{ø: } ö, öh, öö fröje,Böje
{ø } ö löjje,Schwöwer
{œ:} ö,œ bröje
{œ } ö,œ böjje, böwwe
{aU} au Hau, kaufe, laufe
{aI} ei,ai, aj Seil, Scheid, Seif, Ei,
{ei} éj, éi zwéjje, zéjje, Ééj
{ɛi} èj, èi drèj, nèj, Wèèjel
{œi} öj, öy schöj, Söj, Wööj, Nööjl
{øj} öj, öy schöj, Söj, Wööj
{iə} ie lieb, wiescht, siess
{yə} üe güet, Schüel, Hüet
voy +{ə} R vocalisé àrm, Wùrf, Dier

Cas particuliers de P, T et K

Dans certaines zones de l'aire rhénane, on peut dire que la sourde et la sonore se confondent presque complètement. Les dictionnaires de ces zones écrivent le son le plus souvent avec un B,D et G pour faire correspondre le son et la graphie.

Dans d'autres zones, le son est plus intermédiaire, mais on entend bien un P et non un B comme dans Plàtz, Pèrd., Kopp..., idem dans Litt où on entend plus un T qu'un D.

Dans une zone plus proche de l'alémanique, on retrouve l'inverse: la sourde l'emporte sur la sonore: Gepìrri, Pàrrich, Prètt (au lieu de Gebìrri, Bàrrich, Brètt).

Dans les affriquées (pf, ts, tsch,ks), on est plus proche du P,T,K en général.

Cas particuliers du R vocalisé

La partie occidentale de l'aire Sarrebourg-Phalsbourg pratique le R vocalisé comme dans les régions plus à l'ouest du bassin rhénan ou dans la zone mosellane. On a ce R vocalisé en allemand standard oral en fin de mot (Tor, Tür, vier...).

La graphie du R est maintenue pour faciliter la lecture aux personnes lisant le texte à travers l'allemand standard, mais il ne faut pas lire ce R avec les vibrations du R grassayé français. En réalité, on n'entend plus un {ɛ} ou un {a} : àrm = {åɛm} ou {åam}