En francique mosellan

En francique rhénan

En francique luxembourgeois

 



Moselfränkisch' Haikus


Spróochbáam

De Birck dicht am haus

Hochgeschoss weiss góokelich

Se spróocht mem Káandel

 

Dä Blóumestock

De Nas am Fenschder

Egesperrt en sein Deppen

Die draußen lachen

 

Rejenbóoren

De Farwen drepsen

Em Móler ent Aquarell

Der Bensel hält stéll

 

Nadúur

Well Dauwen em baam

Gurren geckisch om ihr Bróut

Zwo Atzeln gúuren.

 

Owens om Berch
Mer sitt wait ent Land
Et Dáal láit wie offgeschníit
De Saar dämpt blóudich

                                                              Gérard Carau

Tirée de la revue Paraple n°1/2001  (partie p. 66)

HAUT

 

 

Driesch

 

Synagoge en Boulay

 

Jüdisch Goddeshaus

lòò schdehschd de

e besselchen vadäggd

e besselchen vaschdobbd

so

äss wie wenn de

e besselchen ängschdlich wärschd

 

Jòò

sääd da Mònn

den wo ich fròòen

mir hònn he-i noch e klään

jüdisch Gemään

fre-ia

dò wooren't a mee

on wie a main betroffen Gesicht sidd

ergändzd a

dussma

et hòdd fre-ia schon

e Synagoge he-i gen...

vor em Kre-ich...

 

On ich däng-gen ma

wie datt wor

wie se sesammegetrief

on en Prozessionen

von den braunen Schergen

en et Lääd

on en de Dott

gejeed genn senn

heeren ihr schdomm

Schra-ein

 

Et es lòng her – on nie vorbai

der Schdeer an dainem Goddeshaus

soll denen laichden

die so grausam geschdorf senn

a soll Toleranz aanmahnen

bai den Bässawessan

on soll vasöhnen –

dò wo emma noch

Schrang-gen schdehn

wail ma doch allegaa

Geschwischda sen

 

Synagoge von Boulay

ich wenschen da

äss de

en dausend Johr

emma noch

schdehschd

 

Hildegard

Tirée de la revue Paraple n°1/2001

HAUT

 

 

Assimilation

 

De Zeit és do le temps est là

Wo us de Gedanken aus em Kopp où les pensées de nos têtes

Verschmelzen. seront fondues.

De Zeit és komm Le temps est venu

Wo us de Biller aus em Herzen où les images de nos coeurs

Verbrennen. seront incendiées.

 

De Zeit der Niiderdrächtichkeet.Le temps de la lâcheté.

De Zeit for sich ze schämen.Le temps qu’il faut pour avoir honte.

De Leit sén reif: Les gens sont  mûrs :

Mei Land muss ersaufen mon pays doit se noyer

Mei Sprooch erstécken. ma langue étouffer

 

De Zeit és do Le temps est là

For us ze verlieren.pour nous perdre.

 

Jean-Louis Kieffer (Wierter for de Wolken)

HAUT

 

 

Gedicht for welschisierten Lorrains.

 

Ich wéll der verzehlen   von den Geféihlen

Mais les mots se perdent

Schéin rohig un geméihtlig...

Mais tu ne comprends plus

Wenn de Tränen bés aan de Ecken von den Auen kommen, weil alles verbleecht...

Aber nicht in meiner Sprache

Ma langue de plomb...

Mes chemins sentaient la noisette, un mein Gedanken sén bétter

Wéi de Schléiwen.

Mein Land entfärbt sich von Niederträchtichkeit.

Ich habe meine Sprache verlernt.

Et les mots n'ont plus la même douceur.

Et és ze spät for ze bréllern

Ze spät for ze brélsen

En Deckel iwwer us

Un chuchotement en décrescendo

Ma langue déracinée

Coupée

Ich hann neischt meh ze saan.

 

Jean-Louis Kieffer (Wierter for de Wolken)

HAUT

 

Wat weescht dau besser...?

 

Dein Auen hann nii gesinn

Et Zédern von usem Land

Dein Ohren hann nii gehuert

Et Séngen von den Wolken

Un dein Hänn hann nii verzehlt

Et  Gedicht

Von déi

Von léi...

 

Un dau wéllscht schwätzen

Un besser wéssen

Un alles kennen

Un noch alles saan.

 

Kennscht dau déi Sprooch

Wo de Steen noch péschpern

De Bääm noch séngen

De Wolken métbréngen?

 

Kennscht dau de Häämligkeet

Von den Wiertern?

Us Wierter.

 

Jean-Louis Kieffer (Wierter for de Wolken)

HAUT

 

 

 

De Sprooch for deich La langue pour toi

 

Eich schwätzen en Sprooch Je parle une langue

Déi dir im Herz né meh séngt Qui ne chante plus dans ton coeur

Un schwätzen se doch for deich Et cependant je la parle pour toi

 

Eich schreiwen en Sprooch   J’écris une langue

Déi dau nii meh lésen kannscht Que  tu ne sauras jamais lire

Un schreiwen se doch for deich Et cependant je l’écris pour toi

 

Eich sammeln Wierter Je collectionne des mots

En all Heftern un Béichern Dans tous les cahiers et livres

Mét déi'n dau nii spillen kannscht Avec lesquels tu ne sauras jamais jouer

Un sammeln se doch for deich Et cependant je les collectionne pour toi

Watt ich machen hatt keen Wéert Ce que je fais n’a pas de sens

Watt ich saan hatt keen Zweck Ce que je dis n’a plus d’utilité

 

Un machen un saan et doch Et cependant je le fais et le dis

For deich... Pour toi

 

Mein Kénd. Mon enfant

 

Jean-Louis Kieffer (Wierter for de Wolken)

 HAUT

 

 

 

 

Wonn Gedichte welken

 

Wonn Gedichte welken

sin aus Wälder Wieschte worre

un Schäädel bläächen in de Sunn

 

Wonn Gedichte welken

duht die Erd sich schneller drehe

un s gibt nimmie Dag un Nacht

 

Wonn Gedichte welken

spielt de liewe Gott im dreck

un gibt sich e zwättie Chance

 

Bruno Hain

Tirée de la revue Paraple n°1/2001

HAUT

 

 

Grenze

 

iwwer Berje

konn mer krawwle

 

durch Fliss

konn mer schwimme

 

Maure

konn mer abreisse

 

Sprooche

konn mer lerne

 

awwer die Bretter

vor de Kepp

die Bretter

 

Bruno Hain

Tirée de la revue Paraple n°1/2001

HAUT

 

 

 

(La poésie suivante est écrite avec la version vocalisée du R – Cela peut entraver la lecture pour certaines personnes  peu sensibilisées à la graphie du A en guise de R.  mia = mir,  heat = hert,  geleat = gelehrt)

 

 

De Fronseln

 

Jo mia sin nua de Fronseln wan dea gross France,

Mia sin jo nua en paa noch, wu hônn die Chance,

Wu vastehn, wenn die enen schennen iwa us,

Wo oich vastehn, wenn die ônan spotten iwa us.

 

Jo mia sin noch die Fronseln,

Hie un doh noch en paa einzeln,

Wu schwätzen, wie die Olten us geleat,

Un doch vastehn, wos ma so iwaroll heat.

 

Jo mia sin noch so'n paar am Rônten,

Wu mehnen, des mia usa Blôtt noch heppen känten,

Wu noch gea usa Freid un usa Laid so sahn,

Wie ma gesung, gelôcht un gehiel van klin an.

 

En paar Kilometa van dôh isch de Grenz,

Un uff da ôna Sitt nitt viel witta vasteht kens,

Wôs mia schnaweln un vazeelen

Un sogar uff usa Art krakeelen.

 

S'isch nua en gônz schmala Stromen,

Wu noch bahôll hôtt den Sômen,

Den Sômen van den Weatan,

Wu mia geleat van Kend an.

 

Ja mia Oman un Opan,

Mia mun es noch widdasch sahn,

Vielleicht gitt es noch en paar davan,

Wu sich späda arrinan dran.

 

(am Rônten = am Rande ; heppen = halten)

 

Suzanne Rouget

Tirée de la revue Paraple n°1/2001

HAUT

 

 

Urwasser

 

Dìfes Wìnterwasser wäß

Awwer Wasser ìsch Nìx

Dùnkel bis fascht Naat

Nùr e Fùnkel im Au

Unn's Wasser erweckt

Mit Feier zesòmme

Im Bodde de Sòme

 

Durch Quellwasser

Wachst Läwe hoch

Stùfeweis

De Treppetrìtte nùff

Natur steht ùff

De Hexe nòh

Als Himmelfahrt

 

Feierzùnge sprìtze

De Brùnne brennt dùrstìg

Em Berg ab laaft e Feierrad

Unn's Wasser steit zùm Fìrmament

Tränetròppe räne mìld

Trìnk dich häl

Gesùndhätt

 

Es Wasser laaft

Es Fass ìsch voll

De Flùss fìhrt alles abwärts dòrt

Wo's äfach  hingehere sòll

Die Herze tròòscht die Flìssigkätt

Se lescht von allem Läwe Leib

So schenkt Elixier Ewìgkätt

 

Unn ìmmer dräht es Wasserrad

 

...Wasseruhr...

 

...Urwasser...

 

Gérard Botz

(Poésie aimablement fournie par l'auteur – Merci!)

HAUT

 

 

 

WERTERBUCH

 

 

                                                                                                       Oder fer e livre de maux: Worldbook

 

 

 

Sprochlos

 

verloost isch unser Sproch

Stimmung voll  Lust

 verlor

verlust

 

ohne Stimm ohne Stomm

vor de letzt Stunn gestonn

 

de Schnawel durchnewelt

die Zung durchzwung

die Sproch durchbroch

die Ohre durchbohrt

 

lothringer Liet

honn dron gelitt

lothringer Lied

kling's lond gesund

 

sing's Zung

G'sang g'sung

chant son

sing song

 

 

 

Gérard BOTZ

(Poésie aimablement fournie par l'auteur – Merci!)

 

HAUT

 

 

De Storsch im Salat

 

De Storsch im Salat

Hat sin Weh geklat

Es schmerzt ne so sin Ricke

Kann sich kum noch bicke

Hat alles usproviert

Ken Arnei hat ne kuriert

Niemand hat em bes jetzt geholf

Weder de Fuchs noch de Wolf

Doch de Frosch von de Seerosinsel

Uner em Wasservieh nit grad e Simpel

Versteht, was ne dut bedricke

Er wess es sin ken Micke

“Min liewer Storsch,horsche, horsche,

Mach dir jetzt bloss ken Sorsche

Isch kenn e Fleck

An em schene Eck

Wo alle Wese

Kinne genese

Dort dut ma se vom Iwel erlese

Dort machsch du e longi Kur

On dem Ort fliesst Elixir d’Amour

Geniess die helsome Säfte

Node kummsch de wieder zu Kräfte

De Storsch befolscht dene gute Rot

Un sehr bal verschwind de Kummer wu ne plot

 

Camille Barthel 

(Fable aimablement fournie par l'auteur le 27.11.05 – Pays de Sarreguemines)

 






sommaire contact