Li r'fondu walon

[Feintisti]

Dj' a apris à djåzer l' Lidjwès walon, mins dj' a vèyou qui dès djins ont trové ine novèle manîre di scrîre li walon po qu' turtos polèse li lére. I-z-ont lomé çoula li r'fondu walon.
Maisse Arsouye a scrit "li Grand-Plaece", è walon di Lîdje, on dit "li Grand-Plèce" mins à Charlèrwè, dji creû qu' on dit "li Grand-Place" come è francès.

Qui pinsez vos d' cisse manîre di scrîre?

Dji trove çoula ahêssåve po scrîre à turtos è Walon'rèye, mins dji n'a rin trové po l' aprinde, seûl'mint on site wèb...

[Maisse Arsouye]

On poreûve dîre brâmint dès saqwès su l'rifondu...

Dji li walon d'Djiblou. C'èst do "central walon", ça richpne fwârt do walon d'Nameûr. D'abitûde, dji l'sicrî è "tradicyionèle". véci, dj'a scî "Grand-Plaece" èt r'fondu po n'nén fé l'promocyon d'on walon pus qu'd'on ôte. Dji sé qui "ae" c'èst "è" è lîdjeûs èyèt "a" ôte-pau.

On n'pout nén "aprinde" li r'fondu come on aprind li namurwès ou bén l'lîdjeûs. C'èst jusse ène manîre di scrîre.

[Maisse Arsouye]

Si dji pou...

Li vierbe puissent mi chone fayé. E namurwès, on dirêuve poulenuche. A moins' qui çoula n'fuche do lîdjeûs.

Mins dès floches, dj'ènnè fé ètou.

[Feintisti]

Mins adon, on n' porêut måy èsse sûr di scrîre djusse. Dji pinse qu' il è-st-åhèye d' ad'viner li r'fondue ortografe si on k'nohe on pô li candjimints qu' i subissent è lès-ôtes payis... Mins dji sé qu' i-n-a dès mots då payis èt çoula s'reût målåhî di lès roûvî...

[Feintisti]

[Maisse Arsouye]

Por on namurwès, c'èst fwârt malaujî di scrîre è r'fondu. Nosse "â" est tanawète "å", tanawète "â". Et "å" ça pout yesse nosse "â" ou nosse "au". Faut vrêmint bén conèche li walon po polu scrîre è r'fondu.

Et d'pus, qué fians di chale/véci/drouci ? Ou di wice/awou/ou ?

Dji n'so nén conte on r'fondu walon, savoz. Mins çouci qu'on nos propose mi chone trop malaujî. Dji scrîreûve pus voltî ène "koïné" qui si f'reûve tote seûle quand lès djins di tos lès walons payis si mètenut à causer èchone.

[Feintisti]

Awè, dji comprinds poqwè c' èst målåhî po vos...
Mi adon, dji djåzereû pus vol'tî on "walon koïné", ine sôr d' oficièl walon, ci s'reût drole d' imådjiner çoula, mins on wårdereût nos dialèctes, fé come nos vwèzins lès flaminds.

[Maisse Arsouye]

Ayi, mins nos pl'ans dèdjà l'fé avou l'francès. Et vèyoz, dji cause è namurwès, vos causoz è lîdjeûs èt nos nos compurdans bén.

[Feintisti]

Mins c' èst pace qu' on si scrit, mins télefèyes qu' si on s' hoûte, on n' comprind nin tot di çou qu' l' ôte dit.

[Maisse Arsouye]

Awè ! C'èst pitète bén l'vrê !

[outchakov]

surtout avou li lidjeu

[Feintisti]

I-n-a po ègzimpe, "fwért målåhî" qui ti scris "fwârt malaujî", dji pinse qui l' ortografe è r'fondu walon èst: "foirt målåjhey".
Mins dji n' sé nin po "soner" qui ti scris "choner"... (mutwèt "shoner", mins çoula sone flamind!)

[Maisse Arsouye]

Po li r'fondu, gn'a ène bèle pâdje vélà : http://rifondou.walon.org/betchfessi.html#wal

Vos y troveroz tos lès bètchfèssîs ( diasystèmes ).

[Poyon]

Tint qu'on s'kiprin. Dj'a 'stu bramint des ånnèye avou ine nameûrwèse. Elle dihève todi qu'èlle ni kiprinève rin å lîdjwès. Mi, n'aveût quéqu' mots qui dji n'kip^rinève nin. Dispåye qui dji so gamin, dj'a todi intindou qui li lidjwès esteû li walon li pus målåhèye à kiprind'. Qui tuséz di çoula ?

[Maisse Arsouye]

Dji pinse qui c'èst l'vrê. Dji comprind pûs aûjimint l'walon d'Chalèrwè, di Nivèle ou d'Dinant qui l'cia d'Lîdje. Si on riwète lès bètchfessîs do r'fondu, on wêt qu'brâmint dès côps c'èst Lîdje qui n'vout nén fé come lès ôtes.